1.2 Hệ thống truyền tin
1.2.1 Phân loại hệ thống truyền tin
Trong thực tế, chúng ta thường gặp nhiều hệ thống truyền thông để chuyển đưa thông tin từ một điểm đến một điểm khác. Các hệ thống này đa dạng và có thể được phân loại dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau. Dưới đây, chúng ta sẽ trình bày cách phân loại các hệ thống truyền tin dựa trên một số quan điểm chính:
- Phân loại theo năng lượng:
- Năng lượng một chiều (điện tín): Các hệ thống truyền tin sử dụng dòng điện liên tục để truyền thông tin, ví dụ như mạng điện thoại dây.
- Vô tuyến điện (sóng điện từ): Các hệ thống sử dụng sóng điện từ để truyền tin, bao gồm các hệ thống không dây như sóng radio và Wi-Fi.
- Quang năng (cáp quang): Các hệ thống sử dụng tín hiệu ánh sáng qua cáp quang để truyền tin, thường được sử dụng trong mạng cáp quang.
- Sóng siêu âm (la-de): Các hệ thống sử dụng sóng siêu âm để truyền tin, thường được ứng dụng trong y khoa và nghiên cứu khoa học.
- Phân loại theo biểu hiện bên ngoài:
- Hệ thống truyền số liệu: Được sử dụng để truyền dữ liệu số, ví dụ như truyền dữ liệu qua mạng internet.
- Hệ thống truyền hình phát thanh: Sử dụng để truyền tín hiệu hình ảnh và âm thanh đến các thiết bị như TV và radio.
- Hệ thống thông tin thoại: Dùng để truyền thông tin thoại giữa người dùng, chẳng hạn như điện thoại di động.
- Phân loại theo dạng tín hiệu:
- Hệ thống truyền tin rời rạc: Sử dụng để truyền tin thông qua các tín hiệu rời rạc, ví dụ như truyền tin qua gói dữ liệu trên internet.
- Hệ thống truyền tin liên tục: Sử dụng để truyền tin liên tục, thường là tín hiệu analog như sóng âm thanh và sóng hình ảnh truyền truyền hình.
Dựa trên các quan điểm này, trong thực tế, chúng ta có nhiều hệ thống truyền tin khác nhau như hệ phát thanh truyền hình, hệ truyền tín hiệu số và nhiều hệ thống khác được ứng dụng trong các lĩnh vực khác nhau để đảm bảo việc truyền thông thông tin được thực hiện một cách hiệu quả và đáp ứng các yêu cầu cụ thể của từng ứng dụng.
1.2.2 Sơ đồ truyền tin và một số khái niệm trong hệ thống truyền tin:
1. Định nghĩa: Truyền tin (transmission) là quá trình dịch chuyển thông tin từ một điểm này sang điểm khác trong một môi trường xác định. Hai điểm này được gọi là điểm nguồn tin (information source) và điểm nhận tin (information destination). Môi trường truyền tin còn được gọi là kênh tin (channel).
2. Sơ đồ khối chức năng của một hệ thống truyền tin tổng quát: Sơ đồ khối chức năng của một hệ thống truyền tin tổng quát gồm có 3 thành phần chính: Nguồn tin, kênh tin và nhận tin.
- Nguồn tin: Đây là nơi sản sinh hoặc chứa các thông tin cần truyền đi. Nguồn tin có thể là tập hợp các thông tin mà hệ thống truyền tin sử dụng để tạo ra các bản tin khác nhau để truyền đi.
- Kênh tin: Kênh tin là môi trường lan truyền thông tin. Để có thể truyền thông tin trong một môi trường vật lý xác định, thông tin cần được chuyển đổi thành tín hiệu thích hợp với môi trường truyền lan. Kênh tin cũng có khả năng tạo ra các tạp nhiễu có thể làm mất mát thông tin.Trong lý thuyết truyền tin, kênh là một khái niệm trừu tượng đại diện cho sự kết hợp giữa tín hiệu và tạp nhiễu. Từ khái niệm này, việc phân loại các loại kênh trở nên dễ dàng hơn, mặc dù thực tế có rất nhiều dạng khác nhau của kênh tin. Ví dụ về các loại kênh có thể bao gồm:
- Truyền tin theo dây song hành, cáp đồng trục.
- Tín hiệu truyền lan qua các tầng điện ly.
- Tín hiệu truyền lan qua các tầng đối lưu.
- Tín hiệu truyền lan trên mặt đất, trong đất.
- Tín hiệu truyền lan trong nước.
- Nhận tin: Nhận tin là thiết bị hoặc cơ cấu có nhiệm vụ khôi phục thông tin ban đầu từ tín hiệu thu được từ đầu ra của kênh. Nhận tin chuyển đổi tín hiệu nhận được thành thông tin gốc ban đầu.
Để hiểu chi tiết hơn về sơ đồ khối chức năng của hệ thống truyền tin và nhiệm vụ cụ thể của từng khối, chúng ta cần xem xét sâu hơn và đi vào chi tiết công việc mà mỗi khối thực hiện trong quá trình truyền tin.